Handboek voor vrijwilligershulp tijdens watercrises

Gepubliceerd op 5 februari 2025

Hulp van vrijwilligers kan essentieel zijn bij watercrises. Maar hoe zet je die hulp slim in, zodat dit veilig en effectief gebeurt? Tips en ideeën daarvoor staan in het ‘Handboek Eerste Hulp bij Watercrisis’, dat tijdens de jaarlijkse Netwerkdag Watercrises op 6 februari is gepresenteerd en toegelicht.

Dijkgraaf Jeroen Haan van De Stichtse Rijnlanden: “Door klimaatverandering komen er meer en ernstiger watercrises op ons pad. We bereiden ons als waterbeheerders voor op steeds extremer weer en langdurige perioden van droogte en neerslag. Hoe mooi is het dan dat uit onderzoek blijkt dat bewoners en bedrijven graag willen helpen bij een crisis. Dit handboek biedt waterbeheerders inspiratie om dit goed te organiseren, vóórdat een crisis zich aandient.”

Hulp bij crisis

Mensen helpen graag bij de bestrijding van incidenten of overlast. Zo wil 98% van de inwoners hulp verlenen tijdens een crisis, blijkt uit een onderzoek van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV). Jeroen Haan: “De motivatie van vrijwilligers om te helpen ontstaat vaak vanuit een morele plicht of sociale verbondenheid met de gemeenschap. De houding van hulpverleners ten aanzien van hulp van bewoners en bedrijven is de afgelopen jaren positiever geworden. De hulp van vrijwilligers wordt gezien als zeer waardevol, maar hulpdiensten aarzelen vaak nog om hen in te schakelen. Dit handboek geeft waterbeheerders handvatten om dit wel te doen.”

Handboek Eerste hulp bij watercrisis

Het handboek is in opdracht van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden door TNO opgesteld. Het is samengesteld met hulp van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier met sponsoring vanuit het Interregprogramma Flash Flood Breaker. Het handboek biedt praktische hulp, voorbeelden en tips die waterbeheerders kunnen gebruiken in de voorbereiding op watercrises. Voorbeelden van taken waarbij vrijwilligers een rol kunnen spelen zijn het plaatsen van zandzakken, het afzetten en afschermen van locaties, de zorg voor primaire levensbehoeften of het ontruimen en evacueren.

Crisisbeheersing XL

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden werkt sinds anderhalf jaar aan een opschaling van de crisisbeheersing onder de naam ‘Crisisbeheersing XL’. Crisiscoördinator Marian Booltink: “We bereiden allereerst onze eigen medewerkers voor, om tijdens crises ingezet te worden. Daarnaast hebben we in juni 2024 een eerste oefening gedaan met de vrijwilligers van Ready2Help van het Rode Kruis. Het onderzoek van TNO is een vervolgstap, waar alle waterbeheerders hun voordeel mee kunnen doen.”