Hoe nat kan je gaan?! Resultaten van 8 jaar onderzoek in de veenweiden
De afgelopen acht jaar zijn in de Utrechtse veenweiden meer dan 1000 hectare landbouwgrond aangepakt met innovatieve vernattingsmaatregelen. De resultaten zijn vandaag gepresenteerd tijdens het kennissymposium ‘Hoe nat kan je gaan?! Over effecten en kansen bij vernatting van veen’ en gebundeld in een uitgebreide rapportage.
In samenwerking met agrariërs, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en kennisinstellingen zijn in veengebieden als Spengen, Lange Weide, Vlist en Kortrijk Portengen verschillende vormen van vernatting getest. Van grootschalige waterinfiltratiesystemen (WIS) tot kleinschalige greppelinfiltratie en moldrainage. De maatregelen zijn intensief gemonitord om hun effect op bodemdaling, waterbeheer en CO₂-uitstoot te meten.
Belangrijkste conclusies uit het onderzoek:
- Bodemdaling fors afgeremd: In Spengen is de bodemdaling met een Actief Waterinfiltratiesysteem (AWIS) gereduceerd tot 3-4 mm per jaar, tegenover 7 mm op een referentieperceel.
- Hoger grondwaterpeil: Tijdens droge jaren stijgen zomergemiddelde grondwaterstanden met 7-18 cm bij Passieve systemen (PWIS) en met 15-21 cm bij AWIS. Tijdens het hoogtepunt van de zomer is de stijging groter met 11-24 cm bij PWIS en 18-30 cm bij AWIS.
- Beperkte ecologische impact: In Lange Weide zijn geen duidelijke effecten van de PWIS gemeten op waterchemie, micro-organismen of vegetatie.
- Extra water nodig bij droogte: Een PWIS-systeem in Kortrijk Portengen vraagt op het hoogtepunt van een droge zomer gemiddeld 1,5 mm extra water per dag.
- CO₂-uitstoot fors omlaag: Met de NOBV-vuistregel (2,4 ton CO₂-reductie per 10 cm verhoging van de zomer grondwaterstand) is tijdens een droog jaar in Spengen en Lange Weide een jaarlijkse CO₂-reductie van meer dan 4 ton CO₂ per hectare gerealiseerd.
Vervolgonderzoek en innovatie
De monitoring loopt door en het waterschap start nieuwe onderzoeken, zoals het testen van infiltratiebuizen van biobased en biologisch afbreekbaar materiaal en het gebruik van ijzerzandfilters. De opgedane kennis wordt actief gedeeld met landelijke programma’s zoals het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV), Veenweide Innovatie Programma (VIP-NL), STOWA en Living on Soft Soils (LOSS).
Download hier het rapport:
Harm de Jong presenteert het rapport tijdens het kennissymposium.
Hoogheemraad Bert de Groot pakt de gereedschapskist uit, met daarin alle verschillende technieken waarmee we experimenteren. Er was volop animo in de zaal om de technieken verder toe te passen.