Regio U16 presenteert Regionale Energie Strategie

De samenwerkende Utrechtse gemeenten, waterschappen en provincie in de regio U16 willen een realistische bijdrage leveren aan de landelijke klimaatambities. In 2030 wil de U16 1,8 TWh aan duurzame elektriciteit opwekken in de regio. Bij dit concept-bod stelt de U16 enkele harde voorwaarden voor ondersteuning van het Rijk. De uitwerking van dit concept-bod wil de U16 samen met inwoners vormgeven. Hoe dit traject eruit gaat zien nu fysieke bijeenkomsten voorlopig niet mogelijk zijn in verband met de coronamaatregelen, is nog niet duidelijk.

Het bod van 1,8 TWh staat in het ontwerp van de Regionale Energiestrategie (RES), dat voor besluitvorming naar de 21 betrokken overheden is gestuurd. Op basis van hun eigen individuele ambities en een technische analyse van de mogelijkheden in de regio, denken de samenwerkende overheden dat er ruimte is voor 1,8 TWh aan duurzame energie, door bijvoorbeeld windmolens of zonnepanelen. Voor die hoeveelheid is ook ruimte op het huidige elektriciteitsnet.

Rol van de waterschappen in de regionale energiestrategie

'Als waterschappen zijn we de eerste overheden die de effecten van klimaatverandering aan den lijve ondervinden', zegt hoogheemraad Els Otterman van De Stichtse Rijnlanden en vertegenwoordiger van de 21 overheden van de RES. 'Extreme regenbuien èn langdurige perioden van droogte vragen van iedereen aanpassingen. En dat begint al bij de bron: de uitstoot van broeikasgassen verminderen door zelf duurzame energie op te wekken, zodat we niet alleen de gevolgen van klimaatverandering aanpakken, maar óók de oorzaken'.

De waterschappen hebben daarin veel te bieden: terreinen van zuiveringsinstallaties bieden ruimte voor zonnevelden en windturbines, en restwarmte van rioolwaterzuiveringen (rwzi's) kan ingezet worden voor het verwarmen van woningen en bedrijven. Ook warmte uit oppervlaktewater biedt kansen. Els Otterman: 'In het gebied van De Stichtse Rijnlanden zijn we hier al volop mee bezig. We hebben al een zonneveld op het terrein van onze rioolwaterzuivering in De Bilt, hebben al onze bedrijfsgebouwen van zonnepanelen voorzien en werken samen met de gemeenten Utrecht, Utrechtse Heuvelrug en De Bilt voor het verwarmen van tienduizenden woningen met warmte uit onze rwzi's. We moeten dit echt samen doen, om voorbereid te zijn op de toekomst!'

Gezamenlijke opgave, gezamenlijke bijdrage

Om te voldoen aan het klimaatakkoord moet iedereen een bijdrage leveren, zegt wethouder Rob Jorg van de gemeente Utrechtse Heuvelrug als vertegenwoordiger van de 21 bestuurders. ‘We kunnen de doelstellingen alleen behalen als we het samen doen, binnen de regio maar ook samen met de rijksoverheid.’

De regio stelt dan ook een aantal harde voorwaarden richting het Rijk. U16 kan alleen deze 1,8 TWh opwekken als het Rijk ondersteuning biedt, bijvoorbeeld door zon-op-dak financieel aantrekkelijker dan zonnevelden te maken, en door investeringen in het elektriciteitsnet.

1,8 TWh duurzaam opwekken

Het opwekken van 1,8 TWh kan op verschillende manieren ingevuld worden. Het is bijvoorbeeld haalbaar door een combinatie van het benutten van 15% van de grote daken, 45 grote windmolens te plaatsen en 800 ha aan zonnevelden te realiseren. Wat de precieze verdeling wordt, is nu nog niet duidelijk. ‘Daarover gaan we in gesprek met alle betrokkenen in het gebied’, licht wethouder Hilde de Groot van de gemeente Houten toe, die het communicatie- en participatiespoor namens de 21 bestuurders trekt.

Om deze 1,8 TWh te realiseren ziet de U16 kansen om maximaal in te zetten op zonnepanelen op grote daken. Daarnaast zoekt de U16 in allerlei gebieden naar potentieel voor windturbines en zon-op-veld. Daarbij achten ze nu drie denkrichtingen het meest kansrijk voor 2030, en daarop is dit concept-bod ook gebaseerd. De U16 ziet voor 2030 potentieel voor windmolens langs infrastructuur, bij bedrijventerreinen en in agrarische velden.

Het gesprek met de samenleving

‘De overgang naar duurzame energie levert dilemma’s op over hoe de opwek zichtbaar wordt in het landschap. Om die dilemma’s te bespreken vinden we het belangrijk om de komende tijd verder in gesprek te gaan met inwoners en belanghebbenden om de juiste afwegingen te kunnen maken’, legt wethouder Rob Jorg uit. ‘Dit gesprek wordt lokaal al gevoerd door gemeenten en zij gaan daarmee door. Zij kennen hun inwoners nu eenmaal het beste.’

In welke vorm en wanneer we het gesprek met de inwoners en belanghebbenden precies gaan voeren, hangt af van de vraag hoe de maatregelen rond het indammen van het coronavirus zich ontwikkelen.

Vervolg

De bestuurders uit de U16 hebben de afgelopen tijd gezamenlijk gesproken over de ontwerp-RES. Dat is uitgemond in een ontwerp-RES die wordt voorgelegd aan de verschillende overheden, die hier allemaal afzonderlijk een besluit over nemen. Inmiddels hebben de eerste colleges en dagelijks besturen het besluit genomen om de ontwerp-RES door te geleiden naar hun algemene besturen of gemeenteraden. Het is de planning dat zij dit uiterlijk 1 juni behandelen. In het eerste kwartaal van 2021 zal dan de eerste versie van de Regionale Energie Strategie worden vastgesteld, waarin ook concrete zoekgebieden voor de opwek van duurzame energie vastgelegd worden. Deze planning kan uiteraard beïnvloed worden door de Corona-maatregelen van de overheid.