Terugblik op vissterfte na storing op rioolwaterzuivering De Bilt

De trieste aanblik van dode vissen in De Bilt en Utrecht heeft veel indruk gemaakt. Niet alleen bij inwoners, maar ook bij medewerkers en bestuurders van De Stichtse Rijnlanden. Door een storing bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie De Bilt kwam ongezuiverd rioolwater in de sloten terecht. Daardoor stierven duizenden vissen in De Bilt en Utrecht. Hoe kon dat gebeuren, en welke maatregelen treffen we om herhaling te voorkomen?

Oorzaken uitval rioolwaterzuivering De Bilt

Nanda van Zoelen, de hoogheemraad die verantwoordelijk is voor rioolwaterzuiveringen, vertelt: ‘We zijn enorm geschrokken van de gevolgen van de storing, en zijn geraakt door de dood van alle vissen. Ook wij hebben ons natuurlijk afgevraagd hoe dit kon gebeuren. De belangrijkste oorzaak is dat het meldingssysteem (de ‘waakhond’), dat ons moet waarschuwen bij een uitval van de besturing van de zuivering, heeft gefaald. Die uitval van het besturingssysteem is waarschijnlijk veroorzaakt door een spanningsdip in het elektriciteitsnet. Omdat het bovendien weekend was, kon het gebeuren dat we pas op maandagochtend constateerden dat de zuivering twee etmalen had stilgestaan'.

Hoe kon dit gebeuren?

Van Zoelen: 'We hebben kortgeleden nieuwe systemen op de zuivering geïnstalleerd. De waakhond moet elke tien minuten een melding geven wanneer de besturing niet goed functioneert. De waakhond is natuurlijk uitvoerig getest. Toch heeft hij niet goed gewerkt en geen enkele melding gegeven, terwijl de installatie toch twee etmalen stil heeft gestaan. Alles bij elkaar een samenloop van omstandigheden die desastreus was, in de eerste plaats voor de vissen, maar ook voor alle mensen die al jaren werken aan verbetering van de waterkwaliteit'.

Herhaling voorkomen

Om herhaling te voorkomen hebben we direct maatregelen genomen. Nanda van Zoelen: 'Totdat de precieze oorzaak van het falen van de waakhond is achterhaald en hersteld, controleren onze medewerkers elke dag de vijf zuiveringen die met het nieuwe besturingssysteem zijn uitgerust. Dus ook in het weekend. En om het risico te verkleinen dat een spanningsdip het besturingssysteem platlegt, onderzoeken we of het systeem uitgerust kan worden met een noodstroombatterij. Spanningsdips komen namelijk de laatste jaren steeds vaker voor door de zware belasting van het elektriciteitsnet. Ook vragen we aan medewerkers met wachtdienst om bij een onduidelijke melding extra alert te zijn: better safe than sorry'.

Onderzoek naar oorzaken: vier ogenprincipe

'Het onderzoek naar hoe de uitval kon gebeuren is nog niet helemaal afgerond. Er vindt nog een interne audit plaats door onze afdeling Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving', zo meldt hoogheemraad Bert de Groot, die handhaving in zijn portefeuille heeft. 'De medewerkers van die afdeling doen dit op dezelfde manier als ze zouden doen bij een extern bedrijf met een zelfde incident. Zo houden we elkaar scherp en hopen we een herhaling te voorkomen. Want dit willen we nooit meer meemaken'.

Visstand monitoren en waar nodig verbeteren

Totaal hebben onze aannemers samen zo’n duizend kilo dode vissen opgeruimd. De afgelopen dagen zijn er geen dode vissen meer gevonden, en het zuurstofgehalte in het water is weer even hoog als voor het incident. Het is nog afwachten hoe de visstand zich weer herstelt. We monitoren de aantallen en soorten vissen in ons gebied, en ook in de watergangen die getroffen zijn door de storing. We hopen dat vissen weer naar de getroffen wateren trekken. Mocht blijken dat er flinke afwijkingen zijn, dan onderzoeken we of we maatregelen moeten nemen voor het herstel van de visstand.

Baggeren sloten rond overstorten in De Bilt

In de sloten rondom de overstorten in De Bilt is door het incident een laagje bagger achtergebleven. Die zal verwijderd worden.