De Ultieme Waterfabriek: méér doen met gezuiverd rioolwater

Drinkwaterbedrijven, waterschappen en de kennisinstellingen Stowa en KWR starten op 4 december 2023 de praktijkfase van De Ultieme Waterfabriek bij Niewater in Emmen. In totaal zijn 14 partners in dit project betrokken. In het project ‘De Ultieme Waterfabriek’ willen deze partners praktijkervaring opdoen om gezuiverd rioolwater (effluent) niet meer te lozen naar het oppervlaktewater, maar door een extra zuivering direct opnieuw te gebruiken. Dat kan in verschillende kwaliteiten voor verschillende toepassingen, zoals koelwater voor datacentra, proceswater voor industrie, water voor de tuinbouw én voor drinkwater. Ook wordt in kaart gebracht welke wetten en regels moeten veranderen voor grootschalige toepassingen. Eind 2027 is het project afgerond.

Schoon water is schaarser én de vraag groeit

De vraag naar water neemt toe door bevolkingsgroei, meer bedrijven en klimaatverandering. De beschikbaarheid van voldoende, schoon water staat echter onder druk door droogte, vervuiling van grond- en oppervlaktewater en de schaarse ruimte en een stijgende vraag naar water.

Waterschappen gaan het watersysteem anders inrichten, moeten vergaand zuiveren en zien gezuiverd rioolwater als mogelijke (extra) bron van zoet water. Hoogheemraad Nanda van Zoelen: ‘Met onze deelname aan de Ultieme Waterfabriek spelen we als waterschap in op de toekomst. Er zijn alternatieve bronnen nodig voor drinkwater en hierin kan gezuiverd rioolwater een rol spelen. De doelen van dit project sluiten aan bij onze zuiveringsvisie, waarin onze ambitie is om gezuiverd water gericht en met maatwerk in te zetten bij droogte en voor een betere waterkwaliteit. En mogelijk zelfs als bron voor drinkwater’.

Drinkwaterbedrijven werken aan bewust en duurzaam watergebruik en aan diversificatie van hun bronnen, waarbij circulariteit en verduurzamen een factor is.

Werkwijze

De praktijkfase van het project gaat vooral plaatsvinden in Nieuwater in Emmen. De installatie bestaat uit bewezen technieken, zoals koolfiltratie, ultrafiltratie, omgekeerde osmose, UV en marmerfiltratie, en met een uitgebreid analyseprogramma waaruit straks circulair water wordt geproduceerd. Er is gekozen voor bewezen technieken omdat de techniek niet het speerpunt is van dit project. Technisch is het al mogelijk om gezuiverd rioolwater verder te zuiveren zodat je het kunt drinken, maar wat is nodig om grootschalig gebruik van rioolwater voor de drinkwatervoorziening mogelijk te maken? Dat gaat het samenwerkingsverband de komende 4 jaar onderzoeken. De focus ligt op de vraag of circulair water geaccepteerd wordt en of het mag.

In “regionale labs” wordt onderzocht onder welke omstandigheden het gebruik van drinkwater geproduceerd uit gezuiverd rioolwater mogelijk en wenselijk is en of het geaccepteerd wordt door watergebruikers. In die regionale labs spreken we met stakeholders. Die regionale labs hebben verschillende kenmerken: de hoge zandgronden waar veel droogte is, agrarische gebieden met een grote watervraag en het westen van Nederland met veel oppervlaktewater.

De drinkwatervoorziening kent strenge wet- en regelgeving om te garanderen dat drinkwater aan de hoogste eisen voldoet. Wat is nodig om te kunnen garanderen dat ook drinkwater van gezuiverd rioolwater aan deze hoge eisen voldoet? In het “nationale lab” worden deze vragen beantwoord.

Rond de zomer kan er circulair drinkwater uit de demonstratie installatie in Emmen worden getapt.