Warmte van water Merwedekanaal gaat Utrechtse wijk verwarmen

De 6.000 nieuw te bouwen woningen in de wijk Merwede in Utrecht zullen op een duurzame manier worden verwarmd en gekoeld. Daarvoor worden warmte en koude uit de bodem en warmte uit het water van het Merwedekanaal gebruikt. Voor de installatie die warmte uit het water haalt (aquathermie), heeft Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, in samenwerking met Rijkswaterstaat, een vergunning afgegeven aan de gemeente Utrecht. De nieuwe aquathermie-installatie wordt de grootste in Nederland.

Duurzame en innovatieve manier om woningen en gebouwen te verwarmen en koelen

De gemeente Utrecht kiest voor aquathermie; een duurzame en vernieuwende manier om warmte uit oppervlaktewater, afvalwater of drinkwater te halen. Die warmte wordt vervolgens opgeslagen in de bodem en gebruikt in een warmtenet.

Aquathermie is een goed alternatief om gebouwen en woningen te verwarmen, in plaats van gas. In Nederland zou in potentie 60% van de gebouwen op deze manier verwarmd kunnen worden.

De grootste aquathermie-installatie in Nederland

De vergunningverlening voor de aquathermie-installatie voor de wijk Merwede is een belangrijke stap. Deze manier van verwarmen wordt namelijk nog weinig op zo’n grote schaal toegepast. Wethouder Lot van Hooijdonk van de gemeente Utrecht is dan ook blij met deze stap: “Fantastisch dat we deze duurzame techniek gaan toepassen in een nieuwe wijk in onze stad. En mooi dat we de kennis en inzichten die we hiermee opdoen ook weer kunnen gebruiken voor andere mogelijkheden voor aquathermie binnen onze gemeente.”

De gemeente verwacht dat de bouw van zowel de aquathermie-installatie als de woningen in 2024 start. De eerste woningen zullen in 2027 opgeleverd worden. Dan zal ook de installatie aan gaan.

Maatregelen om het leven in het water op peil te houden

Aquathermie kan invloed hebben op het leven van organismen in het Merwedekanaal. Het water wordt namelijk opgepompt om er warmte uit te halen. Daarbij wordt vuil uit het water gefilterd, maar bijvoorbeeld ook plankton. Bovendien is het water wat koeler als het teruggaat in het kanaal. Dat kan invloed hebben op het leven van organismen in het kanaal.

"Uiteraard heeft het waterschap aandacht voor eventuele gevolgen voor waterkwaliteit en ecologie", geeft Els Otterman, hoogheemraad van het waterschap aan. "Maar als waterschap willen we ook een bijdrage leveren aan de energietransitie. Daarom onderzoeken we, samen met Rijkswaterstaat, wat mogelijkheden zijn voor aquathermie zonder dat dit gevolgen heeft voor de waterkwaliteit. Uit het onderzoek is onder andere een aantal maatregelen voortgekomen, om eventuele negatieve gevolgen te beperken of tegen te gaan. Voorbeelden hiervan zijn het creëren van natuurvriendelijke oevers en het aanleggen van visbossen in het Merwedekanaal."

Kennis en inzichten opdoen voor toekomstige aquathermie-installaties

Ook gaan Rijkswaterstaat en het waterschap de gevolgen voor het watersysteem doorlopend controleren vanaf het moment dat de aquathermie-installatie werkt. De kennis en inzichten die worden opgedaan, kunnen ook gebruikt worden voor (beleid en regels voor) toekomstige aquathermie-installaties.