Met ondernemers en inwoners de bodemdaling ervaren in de praktijk

Het Groene Hart kampt met een zakkende bodem door zetting en het inklinken van veengrond door ontwatering en droogte. Dat heeft zowel voor het platteland als de stad ingrijpende gevolgen. Zo wordt het moeilijker om landbouw en veeteelt te bedrijven en kampen woningen en de openbare ruimte met verzakking. De kosten voor de toekomst lopen in de miljarden euro's.

Er zijn daarom nieuwe, innovatieve invalshoeken nodig voor o.a. het wegenonderhoud, de agrarische sector en de fundering van oudere woningen. Binnen de Regio Deal bodemdaling Groene Hart werken overheden, kennisinstellingen, agrarische sector, bewoners en bedrijfsleven gezamenlijk aan een aanpak voor het omgaan met bodemdaling. Afgelopen week kwamen deze partijen bij elkaar om in de praktijk te zien welke ingrijpende effecten de zakkende bodem heeft. Met rubberlaarzen en een luisterend oor trok het gezelschap van boerderij naar stad om meer te weten te komen over deze gezamenlijke opgave.

Op het platteland

Als eerste trok het gezelschap naar de veehouderij en het land van de familie Niesing in het noorden van de Polder Middelburg. De weilanden die onderaan de dijk liggen, zijn zo’n 3 meter lager dan het omliggende veenweidegebied. Dat komt door veenafgraving in het verleden en het op landbouw gerichte waterpeilbeheer in de polder. Door deze diepe ligging is in de weilanden sprake van zogenoemde ‘opbarsting’. Dat betekent dat op bepaalde plekken de grond de druk van het dieper liggende grondwater niet meer kan tegenhouden, waardoor dit dieper gelegen, brak grondwater omhoog stroomt. Door het zoutere water wordt het gras van mindere kwaliteit en door de verminderde draagkracht van de bodem gaat het maaien moeilijker. Deltares verricht samen met het hoogheemraadschap Rijnland onderzoek in Polder Middelburg om kennis te vergaren over de bodemdaling en opbarsting. Door de ontwikkelingen in het gebied nam de familie Niesing samen met een aantal collega-melkveehouders uit de polder het initiatief om een gezamenlijk plan te schrijven over de toekomst van de agrarische sector in de polder.

In de stad

Niet alleen het platteland kampt met bodemdaling. Gouda leeft al bijna 800 jaar met deze problematiek. De historische stad is gebouwd op veen en klei en door het gewicht van die bebouwing klinkt de bodem langzaam in. Dit gebeurt in de binnenstad met gemiddeld 3 mm per jaar. De negatieve gevolgen van bodemdaling zijn her en der merkbaar in de stad. Denk daarbij aan kelders die vollopen, optrekkend vocht, verzakkingen aan woningen en schade aan wegen, kabels en leidingen. Het gezelschap bezocht de binnenstad van Gouda en ging in gesprek met een actief betrokken Gouwenaar om te horen hoe bewoners deze problematiek ervaren. Bewoners, de gemeente, het waterschap en kennisinstellingen zijn met elkaar in gesprek over mogelijke maatregelen in de binnenstad. Een goede stap, want gezien de lastige opgave is samenwerking noodzakelijk.

Regio Deal Bodemdaling Groene Hart

De gemeenten Alphen aan den Rijn, Gouda en Woerden, de provincies Zuid-Holland en Utrecht en de hoogheemraadschappen van Rijnland, De Stichtse Rijnlanden en Schieland en de Krimpenerwaard werken samen met het Rijk aan de uitwerking van de Regio Deal Bodemdaling Groene Hart. De ondertekening van de deal wordt verwacht voor het zomerreces van dit jaar. Daarna gaan alle partijen gezamenlijk aan de slag met projecten en pilots om kennis op te doen en oplossingen te vinden voor deze problematiek, zodat burgers, (agrarische) ondernemers en overheden straks weten hoe zij om moeten gaan met de effecten van bodemdaling. De kennis die in onze regio wordt verzameld, is ook bruikbaar voor andere delen van Nederland die met bodemdaling kampen en mogelijk ook internationaal interessant.