Update: Dode vissen in Gekanaliseerde Hollandsche IJssel, Kromme Rijn en Cothergrift

7 juni 2024

De afgelopen dagen is de situatie in het hele gebied aanzienlijk verbeterd. De zuurstofgehaltes in het water zijn gestegen en er zijn geen nieuwe meldingen van dode vissen binnengekomen.

Het waterschap heeft de afgelopen dagen veel vers zuurstofrijk water aangevoerd om het watersysteem door te spoelen. Dit heeft geholpen om het zuurstofgehalte in de Kromme Rijn en de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel te verbeteren.

Analyse watermonsters

Uit de analyse van de watermonsters blijkt dat er geen chemische stoffen in het water zijn aangetroffen. Wel zat er veel dood organisch materiaal in het water, maar er is niet met zekerheid te zeggen waar dit materiaal vandaan komt. Mogelijke oorzaken blijven riooloverstorten en afspoeling vanaf het land.

Samenloop van omstandigheden

Duidelijk is wel dat er tijdens en vlak na de vissterfte sprake was van een bijzondere samenloop van omstandigheden. Het voorjaar was kletsnat, waardoor de bodem helemaal verzadigd was. Eind mei is heel veel regen gevallen. Het teveel aan water is versneld afgevoerd. Er was immers geen ruimte in de bodem om het regenwater vast te houden. Hierdoor kwam uitzonderlijk veel water in de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel terecht, wat zorgde voor extra omwoeling van de waterbodem. Ook weten we dat een aantal riooloverstorten in werking is getreden. Al dit organisch materiaal zorgt er voor dat er veel zuurstof aan het water is onttrokken.

Daarnaast speelde de periode van het jaar een rol: in het voorjaar zitten er nog relatief weinig waterplanten in de watergangen die zorgen voor zuurstof in het water.

Hoe verder

Er is veel geleerd over hoe het watersysteem in deze kletsnatte omstandigheden in deze tijd van het jaar reageert. Het waterschap gaat aanvullende onderzoeken uitvoeren. Doel hiervan is om in de toekomst beter te kunnen inspelen op deze omstandigheden en preventieve maatregelen te nemen om vissterfte waar mogelijk te voorkomen.

29 mei 2024

De afgelopen dagen zijn in de Hollandse IJssel bij Oudewater, de Kromme Rijn bij Odijk en in de Cothergrift tussen de 600 en 800 dode vissen aangetroffen. Duidelijk is dat de vissen zijn gestorven door een tekort aan zuurstof. De oorzaak hiervan is nog onduidelijk. Vandaag zijn er geen nieuwe meldingen van dode vissen binnengekomen.

Mogelijke oorzaken

Een zuurstoftekort in het water kan onder meer ontstaan doordat er bij harde regen soms rioolwater in sloten of rivieren geloosd wordt. Dan komt er zoveel water in het riool dat het niet meer past. Het teveel aan water stort dan via een riooloverstort in het oppervlaktewater. Ook kunnen bij harde regen bepaalde stoffen vanaf van het land het water inspoelen, of er kan vies water geloosd zijn, waardoor de kwaliteit achteruitgaat. Tenslotte kan de afbraak van algen en waterplanten zorgen voor een laag zuurstofgehalte.

Maarten Hoetmer, ecoloog van het waterschap: ‘Deze oorzaken verklaren echter niet de huidige vissterfte. Het is de eerste keer dat de vissterfte op deze schaal in deze tijd van het jaar gebeurt. Het is ontzettend verdrietig, want iedere vis die doodgaat is er een teveel’.

Wat doet het waterschap?

Het waterschap laat op verschillende locaties vers en zuurstofrijk water in. Ook regent het veel en is de doorstroming goed. En toch is er op sommige plekken sprake van een zuurstoftekort in het water.

Om de oorzaak te achterhalen meten we dagelijks op verschillende locaties het zuurstofgehalte. Ook nemen we watermonsters die door het laboratorium op verschillende stoffen worden onderzocht.
Het waterschap heeft ook advies gevraagd bij de Wageningen Universiteit.

Veilig voor drinkend vee en huisdieren?

Op dit moment is er geen vermoeden dat er iets aan de hand is met de chemische kwaliteit van het water. Een laag zuurstofgehalte is gevaarlijk voor vissen, maar niet voor vee of honden om van het water te drinken.

28 mei 2024

Dode vissen in Cothergrift en Kromme Rijn

De afgelopen dagen hebben we op verschillende plekken in ons beheergebied vissterfte geconstateerd. Vorige week in de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel bij Montfoort en Oudewater; afgelopen dagen in de Cothergrift en de Kromme Rijn. Daar zijn zaterdag door onze medewerkers en een aannemer zo’n 80 tot 100 dode vissen uit het water gehaald.

Oorzaak van lage zuurstofgehalte nog onduidelijk

Uit metingen blijkt dat het zuurstofgehalte van het water waar de dode vissen zijn aangetroffen lager is dan gebruikelijk. Hoe dat komt is nog niet duidelijk. We zien het op meer plekken in ons beheergebied. We onderzoeken of er een relatie is met overstorten die in werking zijn getreden na de hevige regen van de afgelopen dagen.

Vissterfte als gevolg van een laag zuurstofgehalte komt vaker voor, maar dan in de zomer, als het water warm is en/of als het hevig regent na een lange periode van droogte. Er komen dan door afspoeling in één keer veel plantenresten en slib in het water. Dat is echter nu niet aan de orde.

22 mei

Op de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel zijn deze week dode vissen aangetroffen.

Op dit moment is de oorzaak nog niet duidelijk. Het gemeten zuurstofgehalte in het water is laag, maar niet zo laag dat vissen daaraan doodgaan. Dat wil niet zeggen dat er geen plekken geweest zijn waar het zuurstofgehalte wel laag is geweest.

Er zijn ook watermonsters genomen die geanalyseerd worden. Het waterschap heeft opdracht gegeven de vissen op te ruimen en doet nader onderzoek naar de oorzaak. We blijven alert op veranderingen en houden de situatie nauwlettend in de gaten.