"Weten wat je aan elkaar hebt als het een keer mis zou gaan."

Is er in 2023 sprake geweest van een crisissituatie?

“Vanaf eind november hebben we af en aan te maken gehad met hoogwater. Oorzaak daarvan was veel neerslag in onder meer Duitsland. Al dat extra water stroomt onze kant op. Bovendien hadden we in die periode soms te maken met een sterke westenwind. Daardoor werd het water als het ware teruggeblazen vanaf zee en ontstond er in ons gebied hoogwater.”

Wat gebeurt er in zo’n situatie bij het waterschap?

“We schalen dan op. Dat betekent dat we in crisisstand gaan zodat we de effecten kunnen bestrijden van wat er aan de hand is, in dit geval dus hoogwater.”

Wat hebben jullie precies gedaan?

“We hebben bijvoorbeeld de Lekdijk geïnspecteerd. Om te kijken of er schades aan de dijk zijn of plekken waar water onder de dijk doorloopt. Zo’n plek noemen we ook wel een wel. Op die plaatsen hebben we zandzakken aangebracht. Ook hebben we gecontroleerd of we beverholen tegenkwamen. Bevers leven normaal gesproken in de uiterwaarden, maar wanneer die bij hoogwater onderlopen zoeken ze een droge plek op voor hun hol en dat kan dan de dijk zijn. Als ze daarin graven, komt de stabiliteit van de dijk in gevaar.”

Ook tijdens de feestdagen was het hoogwater. Leverde dat problemen op?

“Nee, eigenlijk niet. In december zijn meer dan 140 collega’s actief geweest om de gevolgen van het hoogwater op te vangen. Ook tijdens de Kerstdagen en met Oud & Nieuw hebben mensen zich ingezet. Dat zegt denk ik wel iets over de betrokkenheid van de mensen bij deze organisatie. Een aandachtspunt was de tijd die het ons heeft gekost om de stand van de dijk in beeld te krijgen. We hebben veel ‘te voet’ gedaan, terwijl we achteraf gezien eerder een drone hadden kunnen inzetten om tijd van onze mensen te sparen. Met een drone kun je vanuit de lucht infraroodbeelden maken waarop je snel zwakkere plekken kun zien: water dat door een dijk loopt is warmer dan het water in de rivier. Dat levert een kleurverschil op de beelden, zodat je precies ziet welke plekken je aandacht vragen.”

Er is in 2023 een grote crisisoefening geweest, een situatie waarbij de inwoners overlast ondervinden?

“Ja, in november hebben we samen met andere waterschappen, de Veiligheidsregio Utrecht en Defensie een grote oefening gehouden in Oudewater. De gemeente was daar ook bij betrokken. We hebben geoefend met een scenario van wateroverlast en we hebben daarbij een situatie nagespeeld zoals Zuid-Limburg meemaakte in de zomer van 2021. Toen viel daar in korte tijd zoveel neerslag dat rivieren als de Geul buiten hun oevers traden en schade aanrichtten.”

Wat leverde die oefening op?

“Het was vooral fijn om zo’n grote oefening samen met onze netwerkpartners te kunnen doen. Je leert elkaar beter kennen en weet wat je van elkaar kunt verwachten en vragen als het echt een keer mis is. We hebben met elkaar geconstateerd dat als er bij ons een ‘Limburg-scenario’ optreedt, dat niet zomaar is opgelost. Door klimaatverandering kan er ineens zoveel neerslag tegelijk vallen, dat wateroverlast en -schade eigenlijk niet te voorkomen zijn.”

Waren er nog andere resultaten?

“Om meer bewustzijn te genereren en om jongeren kennis te laten maken met het werk van het waterschap, hebben we in die week scholen bij de oefening betrokken. Leerlingen kregen bijvoorbeeld een les zandzakkunde. Het vullen en leggen van zandzakken luistert namelijk best nauw. Een zandzak mag niet helemaal gevuld worden, omdat deze moet kunnen ‘plooien’. Een geplooide zandzak kun je beter in positie brengen dan een volle die minder meegeeft.”

Wat is de boodschap aan de buitenwereld?

“We moeten er rekening mee houden dat wat Limburg in 2021 overkwam, ook bij ons kan gebeuren. Het waterschap en zijn netwerkpartners kunnen veel doen, maar als er zoveel water tegelijk naar beneden komt als destijds in de Limburgse heuvels, dan zal er wateroverlast zijn. We roepen onze inwoners op om zich daar bewust van te zijn en om voorbereid te zijn. Bijvoorbeeld door te zorgen dat je standaard voor een paar dagen proviand in huis hebt. En door je tuin niet helemaal dicht te tegelen, maar deze groen te houden zodat water kan weglopen. Tip: kijk ook eens op overstroomik.nl. Daar vind je nog veel meer tips en kun je zien hoe hoog het water kan komen in geval van een overstroming.”