Baggeren
Op de bodem van iedere watergang ontstaat bagger. Deze bagger of slib ontstaat uit plantenresten, boombladeren en aarde op de bodem van een sloot, vijver of rivier. De planten en bladeren verteren en veranderen in bagger: een organische laag grond die eruitziet als grijszwarte modder. De laag bagger groeit jaarlijks met enkele centimeters. Hierdoor wordt de sloot steeds ondieper. Het verwijderen van de bagger is een belangrijke vorm van onderhoud aan watergangen.
Waarom baggeren?
Het aan- en afvoeren van water bij droogte of hevige regenbuien gaat via sloten en kanalen (watergangen). Deze watergangen moeten onderhouden worden. Zo maaien we de sloten regelmatig om de plantengroei in de hand te houden. Daarnaast worden de sloten eens in de 10 à 15 jaar weer op de juiste diepte gebracht.
Door niet te baggeren slibben sloten en grotere watergangen dicht. Een ondiepe sloot vervoert veel minder water, wat bij hevige regenval tot overstromingen kan leiden. Ook is een teveel aan bagger slecht voor het leven in en om de sloot. In de zomer warmt het water sneller op, waardoor er minder zuurstof in zit. In extreme situaties kan dit leiden tot vissterfte en/of stank. Na het baggeren kan de watergang weer voldoende water aan- en afvoeren.
Bagger op de kant of storten
Het waterschap streeft naar een efficiënte, voordelige en duurzame verwerking van de bagger. In de Waterwet staat dat aangrenzende eigenaren van een watergang verplicht zijn om de bagger te ontvangen op hun land. Er zijn situaties waarbij dit fysiek niet kan, bijvoorbeeld als er bebouwing, smalle wegbermen of particuliere tuinen zijn. Dan gaan we op zoek naar een stortlocatie of maken we gebruik van een weilanddepot. Afvoeren naar een verwerkingsdepot gebeurt als de kwaliteit van de bagger te slecht is om op de kant te verwerken.
Folder Baggeren in uw buurt
Verspreiding ontvangstplichtige bagger
In de folder leest u meer over de verspreiding van ontvangstplichtige bagger.
Baggeren: taak van wie?
Het waterschap is ervoor verantwoordelijk dat watergangen voldoende diep blijven en dat er gebaggerd wordt. Het onderhoud aan de grotere (primaire) watergangen doet het waterschap zelf. Deze watergangen zijn het meest belangrijk voor het goed functioneren van het watersysteem.
Onderhoud aan kleine watergangen
Het onderhoud aan de kleinere watergangen (veelal sloten, in totaal zo'n 9.000 kilometer) gebeurt door de eigenaren van aangrenzende percelen. Dit kunnen particulieren zijn, zoals agrariërs, maar ook gemeenten, stichtingen of andere organisaties. Wie er onderhoudsplichtig is, is vastgelegd in de Legger Oppervlaktewateren van het waterschap.
Baggertechnieken en werkwijze
Het baggeren gebeurt op verschillende manieren: mechanisch of hydraulisch. Bij het baggeren van watergangen zorgen we ervoor dat de oevers niet afkalven door de werkzaamheden. Dit doen we onder andere door geen vaste bodem te verwijderen uit de watergang.
Mechanisch baggeren
Bij het mechanisch baggeren schept een kraan / graafmachine bagger uit de watergang en verspreidt deze direct op het naastgelegen perceel. Als er geen ruimte is of de kwaliteit van de bagger dit niet toelaat, dan voeren we de bagger af. Bij moeilijk(er) bereikbare plekken zet het waterschap een schuifboot in die de bagger in het water naar de kraan duwt.
Hydraulisch baggeren
Bij hydraulisch baggeren wordt de bagger uit het water gezogen. Vaak gebeurt dit met een zuigboot waarbij de bagger met een ronddraaiende kop wordt losgesneden en opgezogen. Via een leiding pompt de aannemer de bagger naar een baggerdepot. Een andere werkwijze is dat een pomp aan de graafmachine of tractor de bagger opzuigt en op de kant spuit.
Baggeren met schuifboot
De schuifboot duwt de bagger naar een bepaalde locatie.
Baggeren met baggerspuit
Verspreiding van bagger over het land.
Baggeren: kraan op ponton
Baggeren vanaf de kant is niet mogelijk. De kraan schept de bagger in een bak.
Baggeren met zuigboot
De bagger wordt vanaf de zuigboot met flexibele leidingen naar een baggerdepot gepompt.
Afvoeren: over de weg, schip of leiding
Als we de bagger niet op de kant kunnen zetten of in het aangrenzende perceel kunnen verspreiden, is afvoer noodzakelijk. Hiervoor zijn verschillende opties: over de weg, per schip of via een transportleiding. De meest gebruikelijke manier is over de weg met behulp van vrachtwagens of kiepers achter een tractor. Zij voeren de bagger af naar een locatie waar deze verspreid of opgeslagen kan worden. Een andere mogelijkheid is de afvoer per schip. Afhankelijk van de grootte van de watergang en de te overbruggen afstand worden beunschepen of beunbakken ingezet. Dit zijn open boten die worden geduwd door een duwboot. De bagger wordt vervolgens overgeschept of gepompt in een groter schip dat het afvoert. Bij hydraulisch baggeren wordt er naast bagger ook veel water opgezogen. Het water-baggermengsel wordt door transportleidingen naar de plaats van bestemming gepompt, bijvoorbeeld naar een weilanddepot.
Flora en fauna bij baggeren
Het baggeren van watergangen heeft op de korte termijn negatieve gevolgen voor (beschermde) planten en dieren in het plangebied. De impact is afhankelijk van het voorkomen van (beschermde) soorten en de aard van de werkzaamheden. Ook kunnen er in de watergang ongewenste, invasieve exoten voorkomen. Daarom wordt er vóór de uitvoering van een baggerproject een onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van soorten en de verwachte effecten hierop. Zo houden we bij de uitvoering de beschermde soorten in stand en voorkomen we de verspreiding van ongewenste soorten.
Tips om ecologisch sloten te schonen
Bekijk de filmpjes over baggeren en ecologisch slootschonen.
Meer weten
Heeft u vragen over baggeren of werkzaamheden bij u in de buurt ? Neem dan contact op met de afdeling Ingenieursbureau van het waterschap: (030) 209 73 61. Voor de actuele informatie over de baggerprojecten kunt u kijken op onze projectenkaart.
Of bekijk de veel gestelde vragen.