Calamiteitenberging Hooge Boezem achter Haastrecht

Met het plaatsen van een calamiteitenduiker tussen de Vlist en de polder Hooge Boezem in Haastrecht is de aanleg van het waterbergingsgebied begin april 2014 afgerond. Het gebied is eigendom van Het Zuid-Hollands Landschap en aangepast om in tijden van zeer hoog water op de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel, maximaal 73.000 m3 water te kunnen bergen. Voor het waterschap was dit de eerste grootschalige piekwaterberging in het gebied. De verwachting was dat het gebied eens per vijf jaar nodig is. Dit project combineert de kerntaken droge voeten en schoon water en is zo ingericht dat ook de natuur ervan profiteert. Tegenwoordig is het een eldorado voor weidevogels en voor vogelspotters.

Waterberging en natuurontwikkeling

Tijdens hoog water op de Hollandsche IJssel stroomt het water gecontroleerd via de Vlist en de aangelegde calamiteitenduiker naar het waterbergingsgebied. Als het waterpeil op de Hollandsche IJssel weer zakt, wordt het water afgevoerd naar de Lopikerwaard. Gemaal De Keulevaart pompt het water dan weer terug naar de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel.
Het gebied is verdeeld in drie compartimenten met verschillende natuurtypen. Daardoor ontstaat in ieder deelgebied een ander natuurtype. grasland met standweide, bloemrijk grasland en rietland. We verwachten dat door toename van water- en oeverplanten de waterkwaliteit verbetert.
De gebieden staan onderling met elkaar in verbinding via afsluitbare duikers.

Hergebruik grond

Er is ongeveer 28.000 m3 grond ontgraven voor waterberging en de aanleg van de natuur. Het overgrote deel van de grond is gebruikt in de nieuwe kade en voor het ophogen van het Floris de V wandelpad. Dit pad loopt door het gebied.

Gebied met geschiedenis

Kaart De Hooge Boezem achter Haastrecht_web_ uit 1710 HUA A65995Klik voor een vergroting (afbeelding: Kaart De Hooge Boezem achter Haastrecht_web_ uit 1710 HUA A65995)

Kaart van De Hooge Boezem uit 1710 uit Het Utrechts Archief

De Hooge Boezem achter Haastrecht kent een lange geschiedenis op het gebied van waterberging. Het gebied werd in de15e eeuw aangelegd, toen lozing van water uit de polders op de Hollandse IJssel steeds lastiger werd. Dit was het gevolg van inklinking van de veenbodem en de steeds ondieper wordende IJssel. Bij vloed (de IJssel stond toen nog in open verbinding met zee) konden de vier poldermolens langs de Vlist hun water niet kwijt.  De oplossing was een boezemgebied; zeven boezemmolens pompten het water uit de Vlist naar het boezemgebied. Vanaf de 19e eeuw hielp hulpstoomgemaal S.I. van Nooten in Haastrecht hierbij. In 1914 werd dit stoomgemaal uitgebreid en kreeg het de naam Gemaal De Hooge Boezem achter Haastrecht. De zeven molens werden overbodig en op één na allemaal afgebroken.  Alleen Boezemmolen nr. 6 bleef onttakeld over. Deze molen werd in 2010 gerestaureerd door de nieuwe eigenaar van boezemgebied en molen, Het Zuid-Hollands Landschap. Het stoomgemaal is tegenwoordig een museum en bezoekerscentrum waar de historie van het waterbeheer verteld wordt. En precies honderd jaar na de opheffing is ook het boezemgebied weer in ere hersteld: een mooi voorbeeld van hergebruik van oude functies!

Het waterbergingsgebied De Hooge Boezem achter Haastrecht tijdens een test

De Hooge Boezem tijdens een testKlik voor een vergroting (afbeelding: De Hooge Boezem tijdens een test)

Waterberging Hooge Boezem achter Haastrecht

In de film kunt u zien waarom het waterbergingsgebied is aangelegd en in welke mate het bijdraagt aan droge voeten en schoon water in de Lopikerwaard.