Geen normoverschrijdingen gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater waterschap
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden meet op verschillende locaties de oppervlaktewaterkwaliteit via metnetten. Eén van deze meetnetten is het meetnet gewasbeschermingsmiddelen. Dit meetnet bestaat uit een tiental meetlocaties. Negen van deze meetlocaties liggen in een gebied met voornamelijk fruitteelt. Eén meetlocatie ligt in de polder Harmelenwaard waar vooral kassen staan. Uit de metingen over 2022 is gebleken dat er geen overschrijdingen van de norm zijn gemeten.
Landelijk is afgesproken dat per teelt een pakket aan bestrijdingsmiddelen gemeten wordt. Deze keuze is gemaakt, omdat niet alle stoffen in elke teelt gebruikt worden. Op de meetpunten in het fruitteeltgebied meten we 244 verschillende stoffen. Op het meetpunt in het kassengebied 262.
Figuur 1 Meetlocaties gewasbeschermingsmiddelenmeetnet
Fruitteeltgebied: afbraakproduct van fungicide captan meest aangetroffen stof in 2022
De fruitteeltgebieden liggen in het Kromme Rijngebied en de Lopikerwaard. In 2022 hebben we op negen meetlocaties maandelijks gemeten. Ongeveer 20% van de 244 te meten stoffen treffen we in één of meerdere maanden in het oppervlaktewater aan. Geen van de aangetroffen stoffen overschrijdt de normen voor chronische (JG-MKN) of acute toxiciteit (JG-MAC). Dit komt overeen met de trend die het waterschap de afgelopen 10 jaar heeft gezien: het aantal normoverschrijdingen per jaar ligt meestal tussen de 0 en 3 keer per jaar (figuur 2).
Top 5 meest aangetroffen middelen
In 2022 is de top 5 van meest aangetroffen middelen:
- tetrahydroftaalimide:- het afbraakproduct van fungicide captan
- carbendazim: een fungicide dat al ruim 10 jaar niet meer in de fruitteelt gebruikt wordt, maar zeer persistent is
- DEET: insecticide dat alleen als muggenmelk voor particulieren toegestaan is
- azoxystrobin: fungicide dat o.a. in fruitteelt, akkerbouw en groenteteelt gebruikt wordt
- AMPA (afbraakproduct van glyfosaat) en glyfosaat: herbicide.
Kassengebied: fungicide azoystrobin meest aangetroffen stof in 2022
In 2022 is op het glastuinbouwmeetpunt maandelijks gemeten. Ruim 10% van de 262 te meten stoffen, treft het waterschap in het oppervlaktewater één of meerdere maanden aan. Ook op dit meetpunt troffen we geen stoffen aan die de norm overschreden.
De top 5 van meest aangetroffen stoffen in het kassengebied komt deels overeen met de aangetroffen stoffen in het fruitteeltgebied:
- Azoxystrobin: fungicide dat o.a. in fruitteelt, akkerbouw en groenteteelt gebruikt wordt.
- Pyrimethanil: fungicide dat in fruitteelt, groenteteelt en bloemen gebruikt wordt.
- DEET: insecticide dat alleen als muggenmelk voor particulieren toegestaan is.
- Flonicamid: insecticide dat o.a. in fruitteelt, groenteteelt en bloemen gebruikt wordt.
- Tetrahydroftaalimide: het afbraakproduct van fungicide captan.
Onderzoek combinatie toxiciteit van watermonsters
Uit bovenstaande meetresultaten blijkt dat de aangetroffen concentraties van individuele gewasbeschermingsmiddelen niet leiden tot acute of chronische toxiciteit van planten of waterdieren. Onbekend is of een cocktail van alle stoffen in een watermonster, waar meerdere bestrijdingsmiddelen in kunnen zitten, een risico vormt voor het leven in het water.
Daarom doet het waterschap deze zomer onderzoek naar de gecombineerde toxiciteit van stoffen in watermonsters. Deze combinatie van toxiciteit wordt niet bepaald door een genomen watermonster per stof te beoordelen op toxiciteit, maar op het geheel aan stoffen in het monster. Het waterschap bepaalt het toxiciteitsrisico voor alle meetlocaties in het werkgebied, inclusief de locaties in het bestrijdingsmiddelenmeetnet. De resultaten van dit onderzoek verwachten we in de tweede helft van dit jaar.
Schoon en gezond water
Schoon water is noodzakelijk voor planten en dieren en een belangrijk onderdeel van een aantrekkelijke leefomgeving voor iedereen om in te wonen, werken en recreëren. Om ons water schoon en gezond te krijgen, moeten we samen met inwoners, agrariërs en gemeenten werken aan maatregelen die de waterkwaliteit en de ecologie verbeteren. Iedereen kan en zal hieraan zijn steentje moeten bijdragen, want we kunnen dit als waterschap niet alleen.
Meer informatie
Meer informatie van meetresultaten van ons bestrijdingsmiddelenmeetnet zijn terug te vinden bestrijdingsmiddelenatlas.nl. Op deze site staan ook meetdata van eerdere jaren van ons bestrijdingsmiddelenmeetnet en van de meetnetten van andere waterschappen.
