Koploperprojecten klimaatbestendige stad

Negen Utrechtse overheden (plus de Veiligheidsregio Utrecht) werken samen om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen. Specifiek werken ze aan oplossingen voor meer klimaatbestendigheid in het stedelijk gebied. De oplossingen die al in uitvoering zijn noemen we ook wel de koploperprojecten.

Hier vindt u een aantal voorbeelden.

Klimaatadaptatie regio Utrecht helder in beeld gebracht

Magazine Het slimme klimaat
Het Slimme Klimaat

Hoogheemraad (Lid van het dagelijks bestuur, vergelijkbaar met de wethouder van een gemeente. Heeft eigen portefeuille met onderwerpen en eigen geografisch aandachtsgebied) Constantijn Jansen op de Haar:

"Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden wil graag kijken naar de kansen voor water door samenwerking en synergie. Klimaatadaptatie in het stedelijk gebied is een lange termijn-opgave van alle overheden, samen met de inwoners en ondernemers. Het biedt veel kansen voor een gezonde omgeving, maar is nog lang niet vanzelfsprekend!"

Koploperproject 1: Merwedekanaal

De zone langs het Merwedekanaal in de gemeente Utrecht gaat de komende jaren flink op de schop. Vanaf vorig jaar loopt het planproces van herstructurering. Het waterschap, de provincie Utrecht en de gemeente Utrecht werken intensief samen aan het klimaatbestendig maken van het gebied. Bureau LINT heeft in dit kader een onderzoek (Merwedekanaalzone Klimaatadaptief (pdf, 26 MB)) uitgevoerd om klimaatadaptatie concreet te maken. Zo heeft het bureau een aantal ontwerptekeningen gemaakt van (soorten) waterpleinen, wadi’s en groene daken.

Koploperproject 2: Pilot Kanaleneiland Midden

Een groot deel van de woningen in bezit van woningbouwverenigingen wordt de komende jaren ingrijpend gerenoveerd. Naast energiebesparing is er ook aandacht voor klimaatadaptie. Het waterschap heeft samen met woningcorporatie Mitros en een aantal partners (gemeente Utrecht, de provincie Utrecht en het ministerie van Infrastructuur en Milieu) bekeken op welke wijze Kanaleneiland Midden klaar kan worden gemaakt voor de verwachte klimaatverandering.
Voor het waterschap was dit allemaal nieuw, aangezien er voor Kanaleneiland geen wateropgave  en geen waterkering (Dijk of kade. Heeft als functie het water van een rivier of kanaal tegen te houden en te zorgen dat dit niet in het achterland terecht komt) of watergang (Rivier, kanaal, sloot of beek die onderdeel is van een stelsel wateren welke onderling op elkaar zijn aangesloten)is. Maar er liggen wel mooie kansen om bijvoorbeeld duurzaam om te gaan met regenwater. meer nformatie vindt u in het boekje Klimaatbestendige wijkaanpak in Kanaleneiland Midden-Utrecht (pdf, 29 MB).

Koploperproject 3: Hitte koelen en benutten

Oppervlaktewater is een duurzame bron van warmte en koude en van groot potentieel belang in de energietransitie en klimaatadaptatie. Door warmte te winnen koelt het oppervlaktewater af. Daardoor draagt benutting van deze energiebron bij aan bestrijding van klimaatthema’s hittestress en het verbeteren van de waterkwaliteit zoals blauwalgenbestrijding. In de regio Utrecht hebben het waterschap en gemeenten gezamenlijk een kansenkaart laten maken voor thermische energie uit oppervlaktewater (TEO). Het impactproject hitte koelen en benutten heeft als doel om de mogelijkheden van deze energiebron voor enkele locaties in beeld te brengen door het uitwerken van concrete business cases. Een van de gebieden is de Merwedekanaalzone in Utrecht en in Houten een bestaande nieuwbouwwijk aan de recreatieplas de Rietplas.

Meer informatie

Koploperproject 3: Atelier Kracht van [Over]Vecht

Begin 2018 vond het “Atelier Kracht van [Over]vecht” plaats. Op verzoek van architectuurcentrum AORTA deed een team van ontwerpers en experts onderzoek naar de potentie van de Vechtzone voor de wijk Overvecht in Utrecht. Drie thema’s stonden centraal: water en klimaat, gezond en sociaal, energie en circulair. In de periode van het atelier vond een aantal bijeenkomsten plaats met bewoners en experts, waaronder gemeente Utrecht, het waterschap. De resultaten van het atelier zijn op deze pagina gebundeld.

Drie verhalen

Wat er uit het atelier is gekomen is zeker geen plan. Het resultaat bestaat uit drie verhalen over respectievelijk een klimaatbestendige, een zoveel mogelijk zijn eigen duurzame energie leverende en gezonde wijk. Vanwege de korte doorlooptijd van drie maanden heeft het geheel het karakter van een quick scan van de mogelijkheden. De verhalen zijn doordacht in 4 ‘trappen’: Overvecht in zijn ruimere context, stadsdeel Overvecht zelf, de Vechtzone en een viertal inzooms voor een aantal belangrijke plekken, waar de vooruitgang, die voor de thema’s in de komende periode geboekt kan worden, bij elkaar komt.

Perspectief

Het zijn verhalen geworden, die het perspectief in beeld brengen; ze laten beelden zien waar we met zijn allen in de wijk op termijn naar toe zou kunnen werken. Ze bieden een denk- en referentiekader voor de ‘praktijken’ opdat de lange termijn doelen op gebied van water, energie en gezondheid niet uit het oog worden verloren. Heeft u nog vragen, dan kunt u zich richten tot Eveline Paalvast [[email protected]].

Betrokken Kanaleneiland Midden

Betrokken klimaatbestendig KanaleneilandKlik voor een vergroting (afbeelding: Betrokken klimaatbestendig Kanaleneiland)

Een grote groep heeft gewerkt aan Klimaatbestendig Kanaleneiland Midden. Betrokken waren mensen van de gemeente Utrecht, het waterschap, woningcorporatie Mitros, de provincie Utrecht, Stichting Utrecht Natuurlijk, het ministerie van Infrastructuur en Milieu, twee bewoners en Stichting DOENJA. Dit onder begeleiding van bureau IKW.

Gemeente Nieuwegein ontwikkelt klimaatvisie, uitvoeringsprogramma en inspiratieboek

Om ook in de toekomst prettig te kunnen wonen, werken en recreëren, investeert gemeente Nieuwegein nu al in een klimaatbestendige inrichting van de stad. Dit heet ‘klimaatadaptatie’ en dit doen we niet alleen maar samen met de partners in de stad en de regio. De gemeente Nieuwegein heeft onder andere een visie klimaatadaptatie opgesteld. Hiermee willen ze zoveel mogelijk voorkomen dat de gevolgen van de klimaatverandering voor de thema’s hitte, wateroverlast, droogte en waterveiligheid leiden tot hinder, schade en overlast. Om de visie tot uitvoering te brengen is een eerste uitvoeringsprogramma gemaakt met daarin onze aanpak voor de komende vier jaar. Tot slot heeft de gemeente een inspiratieboek samengesteld met voorbeelden van (al uitgevoerde) klimaatadaptieve maatregelen.

Gemeente Woerden aan de slag met ruimtelijke adaptatie in duurzaamheidprogramma’s

Gemeente Woerden staat voor grote uitdagingen op het gebied van duurzaamheid. Daarom zijn er duurzaamheidsprogramma’s in het leven geroepen. Een daarvan is het programma Klimaatneutraal.