Kijk met dijkmeester Wentink mee via het 19e eeuwse ‘Google Streetview’ naar de Lekdijk

Via GoogleMaps gaat het heel makkelijk: met één druk op de knop krijg je zicht op het landschap en de gebouwen langs de Lekdijk. Dat was eind 19^e eeuw wel anders. Maar ook toen was het belangrijk om inzicht te hebben in de locaties van relevante gebouwen voor de dijkbewaking, zoals waakhuizen, peilschaalhuisjes en dijkmagazijnen.

Gedetailleerde kaarten van de Lekdijk

Dijkmeester Wentink van Hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams liet tussen 1874 en 1879 een serie van 17 grote, langwerpige gedetailleerde kaarten (schaal 1 op 2500) van de Lekdijk drukken. Zijn collega van Hoogheemraadschap Lekdijk Benedendams, L. van der Voort, deed enkele jaren later hetzelfde met zijn deel van de dijk.

Zo komt het dat we in het bezit zijn van een bijzondere serie gekleurde kaarten van de hele Lekdijk tussen Amerongen en Schoonhoven. Zo bijzonder waren ze, dat het bestuur van Lekdijk Bovendams ze instuurde voor de Wereldtentoonstelling in Parijs van 1878! We hebben er nog een mooie oorkonde van.

Dijkmeester Wentink, een veelzijdig man

Dijkmeester Engbertus Gerhardus Wentink was sowieso een bijzondere man. Hij was niet alleen dijkmeester, maar ook architect, cartograaf, landmeter, bestuurder, lid van de Anti-Revolutionaire Partij, lid van Provinciale Staten van Utrecht, medeoprichter en directeur van de Vrije Universiteit en eigenaar van een steenfabriek.

Architect

Als architect ontwierp hij onder meer ons gemaal Gerverscop in Woerden, het veerhuis in Wijk bij Duurstede en het interieur van het Lekdijkshuis in de Keistraat in Utrecht. Dit pand kocht het Hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams aan in 1892. Hier vergaderden dijkgraaf en hoogheemraden, mannen van statuur, die deze functie combineerden of afwisselden met het lidmaatschap van Provinciale Staten en/of de functie van burgemeester of wethouder. Daarbij hoorde een gebouw dat deze status onderstreepte, en bovendien gemakkelijk bereikbaar was. Het werd grondig verbouwd en voorzien van speciaal voor het gebouw ontworpen eikenhouten lambrisering, een vergadertafel en stoelen en twee schouwen met speciale tegeltjes, naar ontwerp van ….inmiddels kameraar (we zouden nu zeggen technisch directeur) Wentink.

Foto’s van de Lekdijk uit 1894

In 1894 liet hij een serie van dertig foto's maken van waakhuizen, peilschaalhuisjes, sluizen en andere bouwwerken die een belangrijke rol speelden bij de bewaking van de Lekdijk bij hoogwater. Die foto's geven een prachtige inkijk in het landschap en het leven op en rondom de Lekdijk van 128 jaar geleden. Verschillende van deze gebouwen en waterstaatswerken zijn nog steeds te vinden langs de dijk.

De foto's gebruikte Wentink voor het ontwerp van tegeltjes in de schouw van de vergaderzaal van het Lekdijkshuis. Die zijn daar nog steeds; het pand is echter tegenwoordig in particuliere handen.

Kaarten en foto’s samen geven een bijzonder inkijkje in de Lekdijk in de 19^e eeuw. Google Streetview avant la lettre!