Vissoorten
Als beheerder van het water in een groot deel van Midden-Nederland, speelt Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden een cruciale rol in het behoud en de bescherming van de diverse vispopulaties in haar gebied. De aanwezigheid van een meerdere vissoorten in onze wateren is niet alleen een teken van ecologische gezondheid, maar onderstreept ook het belang van deze soorten in het handhaven van schoon en evenwichtig water.
Vissoorten in ons gebied
In het beheergebied van De Stichtse Rijnlanden worden er tijdens de jaarlijkse visonderzoeken 29 verschillende vissoorten gevangen. Elke soort heeft zijn eigen voorkeur voor een bepaald watertype. Daarom worden zoetwatervissen vaak onderverdeeld in verschillende groepen, zogenaamde gilden. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt in soorten die houden van plantenrijk water (limnofiele soorten), soorten die houden van enige stroming in het water (rheofiele soorten) en soorten die van oorsprong niet in Nederland voorkomen (de exoten). Daarnaast zijn er vissoorten die in veel verschillende milieus kunnen gedijen. Dit zijn de eurytope vissoorten. In ons gebied hebben we 16 eurytopen, 6 limofielen, 2 rheofielen en 8 exoten. Welke soort bij welke gilde hoort is weergegeven in onderstaande tabel.
Blankvoorn, baars, bittervoorn, brasem, rietvoorn en vetje zijn de meest voorkomende vissoorten in onze watergangen. Dit zijn veelal eurytope vissoorten. Op dit moment blijft het aantal planten – en stromingsminnende vissoorten in veel watergangen achter. We proberen de komst van deze soorten te stimuleren door de aanleg van natuurvriendelijke oevers. Deze oevers vormen een geschikt leefgebied voor plantminnende soorten. Daarnaast bevorderen we de vismigratie-mogelijkheden om onder andere de komst van meer stromingsminnende soorten te stimuleren.
Beschermde soorten
Drie Rode Lijst vissoorten worden aangetroffen in onze watergangen, namelijk de Alver, Kroeskarper en Grote modderkruiper. Deze soorten zijn op de rode lijst vermeld als ‘kwetsbaar’. De locaties waar deze soorten worden aangetroffen verschilt per soort. De stromingsminnende Alvers worden bij HDSR regelmatig aangetroffen in de Kromme Rijn, Hollandse IJssel en het Merwedekanaal. Terwijl Kroeskarpers dan weer vaak worden gevonden in kleinere boerensloten. Deze soort kan goed omgaan met grote schommelingen in zuurstofgehaltes in het water. De Grote modderkruiper is een soort die, zoals zijn naam vermoed, veel in een modderrijke omgeving wordt aangetroffen. We treffen deze soort nog vrij recent aan in kleine wateren/poelen langs de flanken van de Utrechtse Heuvelrug. Omdat deze soort zich vaak in de modder verstopt is deze vissoort lastig te vinden met ons standaard visonderzoek. Daarom maken we gebruik van eDNA techniek (een innovatieve methode waarbij DNA resten in het water worden gedetecteerd) om grote modderkruipers in ons gebied op te sporen.
Exoten
Exotische vissoorten worden in veel van onze watergangen gevonden en kunnen daar zorgen voor problemen met de waterkwaliteit. Een groot aandeel hiervan bestaat uit verschillende grondels die oorspronkelijk uit het gebied rond de Kaspische en Zwarte Zee komen en veelal via het gegraven Main-Donaukanaal langzaam richting ons beheergebied zijn getrokken. Dit betreft onder ander de Zwartbekgrondel, de Marmergrondel en de Kaukasische dwerggrondel. Deze bodemvissoorten concurreren met inheemse bodemvissoorten zoals de rivierdonderpad.
Daarnaast zijn er ook nog andere exotische vissoorten zoals de Zonnebaars en Blauwband. Andere exoten die toenemen of nieuw zijn in Nederland zoals de Shimofurigrondel, bruine dwergmeerval en zwarte dwergmeerval zijn nog niet waargenomen in ons beheergebied.
Naast vissen worden ook vaak invasieve exotische rivierkreeften en de Chinese wolhandkrab gevangen met ons visonderzoek. Vooral de rivierkreeften kunnen een probleem vormen voor de waterkwaliteit. Meer hierover op onze pagina over rivierkreeften.