Watersysteem Kockengen uitgelegd

Het dorp Kockengen ligt in de polder Portengen. Die polder is opgedeeld in verschillende peilvakken met verschillende waterpeilen. Het peilvak ‘De Tol’ ligt op het laagste punt van de polder. Het waterpeil staat hier normaal gesproken op – 1,90 m NAP. Precies in dit gebied ligt het dorp Kockengen. Het dorp zelf echter heeft een 5 cm hoger waterpeil (- 1,85 NAP). Het peil wordt op dit hogere niveau gehouden omdat een deel van de huizen gefundeerd is op houten palen, die niet boven water mogen komen. Gebeurt dat wel, dan beginnen de paalkoppen te rotten.

De polder wordt bemalen door gemaal De Tol aan de Grote Heicop (Galgenwaard).

In Kockengen liggen de straten op hetzelfde niveau als het water in de sloten. Er is dus weinig speelruimte: als het regent stroomt het regenwater uit Kockengen via stuwen naar ‘De Tol’. Stijgt het waterpeil daar meer dan 5 cm, dan stroomt het water juist naar Kockengen toe. Ook bij een flinke regenbui staan dus al gauw de straten in Kockengen blank.

In vergelijkbare woonwijken elders in het veenweidegebied bedraagt het verschil tussen straatpeil en slootpeil minimaal 60 cm.

Wat gebeurde er dit weekend?

Afgelopen weekend viel er in Kockengen en omgeving zo’n 60 – 80 mm. regen. Een uitzonderlijke situatie: zo’n bui komt statistisch gezien maar eens in de dertig jaar voor.

Al het regenwater stroomde naar het laagste punt van de polder. In De Tol steeg het water 30 cm. Daardoor steeg het waterpeil in Kockengen 25 cm en stonden de straten blank.

Zondagavond hebben de medewerkers van het waterschap twee noodpompen geplaatst naast gemaal De Tol, voor extra pompcapaciteit voor de polder Portengen. Niet alleen in het dorp Kockengen was namelijk wateroverlast. Ook dreigden elders in de polder Portengen boerderijen onder water te komen te staan en liepen wegen onder water.

De hoeveelheid regen was echter zo groot, dat het er maandag naar uitzag, dat de bewoners van Kockengen nog dagen met overvolle straten zouden zitten. Niet acceptabel, vond het calamiteitenteam van het waterschap dat zich met de bestrijding van de wateroverlast bezighield. Het bedacht een inventieve oplossing: zou het niet mogelijk zijn om de stuwen rond Kockengen te gebruiken als een waterkering? En zo van Kockengen een soort mini-poldertje te maken dat met de hulp van noodpompen leeggepompt werd?

Wie niet waagt, wie niet wint…de stuwen werden maandagavond 14 oktober op hun hoogste stand gezet. In plaats van hun normale taak: water afvoeren uit Kockengen, kregen ze nu een functie als waterkering voor het hogere waterpeil van ‘De Tol’. Drie noodpompen met een capaciteit van 1080, 400 en 400 m3/uur zorgden voor het leegpompen van de Kockengense straten. Drie kleinere noodpompen zorgden bovendien voor extra doorstroming door nauwe duikers.

Het plan slaagde: binnen een paar uur tijd waren de straten van Kockengen weer droog.

Hoe zit het met de openstaande inlaten?

Een half jaar geleden zijn de inlaten, die in droge tijden water uit de Bijleveld inlaten in Kockengen, geautomatiseerd. Dat geldt ook voor de stuwen die rond het dorp zijn geplaatst. Eén van de inlaten naar het Natuurgebied Kockengen is niet goed ingeregeld en heeft maandag enkele uren ten onrechte opengestaan. Terwijl de twee noodpompen bij gemaal De Tol water uit de polder stonden te pompen, stroomde er via de inlaat weer water Kockengen in. Van de meer dan 15.000 m3 die per uur de polder Portengen uitgepompt werd, stroomde 20 m3 (0,13%) er weer in. Niet de bedoeling natuurlijk, maar ook weer niet dramatisch veel. Toen dit maandagmiddag ontdekt werd, is dit direct hersteld.